Schrijvers tussen fictie en werkelijkheid

Dinsdagavond 25 november 2014 nodigde Niña Weijers, writer-in-residence op de Van Eyck academie in Maastricht, Peter Terrin, o.a. winnaar AKO-literatuurprijs 2012, uit voor een gesprek van schrijver tot schrijver. Dichter Erik Lindner bemiddelde hierbij met zeer diepgaande vragen.

Cultuurwetenschapper en stagiaire bij de literatuurafdeling van het Huis voor de Kunsten Limburg, Evelien van Nieuwenhoven was aanwezig en schreef een verslag:

 “Directeur Lex ter Braavan de Van Eyck, een instituut voor postacademische talentontwikkeling, heet het publiek welkom en kondigt aan dat we vanavond wellicht de geheimen van het schrijverschap zullen ontdekken. Het eerste dat ík ontdek is dat je Niña inderdaad als “Nienja”, en Terrin niet oterrin_weijers_cropped_v500p z’n Frans maar gewoon vernederlandst uitspreekt. Belangrijk voor de mondelinge aanprijzing van hun boeken die ik hier ook schriftelijk zal doen; lees Post mortem, winnaar van de AKO-literatuurprijs 2012 van Peter Terrin en de debuutroman De consequenties van Niña Weijers, winnaar van de Anton Wachterprijs 2014! Beide boeken gaan, zoals Erik Lindner aangeeft in het gesprek, over de rol die succes in iemands leven speelt. In beide romans staat de tegenstelling tussen uiterlijk succes en de werkelijke beleving daarvan centraal.

In De consequenties gebruikt de succesvolle jonge kunstenares Minnie Panis haar eigen leven als haar palet om conceptuele kunst te maken. Het verlangen om te verdwijnen bepaalt daarbij haar handelen. Als ze tijdens een experiment dat wellicht het hoogtepunt van haar oeuvre kan worden geconfronteerd wordt met haar verleden, kiest ze ook bewust voor die verdwijning.

In Post mortem worstelt een ondergewaardeerd schrijver met het feit dat als hem iets zou overkomen, een biograaf het beeld van hem als schrijver zó zal kleuren dat zijn vierjarige dochtertje hem niet meer zal herinneren zoals hij dat graag zou willen. Die schrijver, Steegman schrijft daarom een boek waarbij zijn eigen werkelijkheid zijn fictie voedt. Het is een soort schrijver-inception; schrijver Peter Terrin schrijft over een schrijver; Emiel Steegman, die een boek schrijft over schrijver ‘T’.

Het gesprek van deze avond gaat vooral over de rol van de schrijver, en hoe deze tussen fictie en werkelijkheid bemiddelt. Peter Terrin wil zich in zijn romans graag ondergeschikt maken aan het verhaal. Hij zegt dat hij wil uitvinden hoeveel verschillende schrijvers hij kan zijn. “Elk verhaal dat mij bezoekt verlangt een andere schrijfstijl. Ik vind dat een schrijver uit zijn verhaal moet verdwijnen en het woord aan de personages moet laten.” Toch blijkt later in het gesprek dat Peter met Post mortem een boek heeft geschreven waarmee hij zijn eventuele eigen biograaf de moed wil ontnemen dit boek te overtreffen.

Ook Niña Weijers worstelt als schrijver met de scheidslijn tussen fictie en werkelijkheid. Ze zegt dat haar bijvoorbeeld al vaak gevraagd is hoe haar eerste idee voor De consequenties is ontstaan. Ze antwoordt dan altijd dat haar neefje, die als kind een huilbaby was, haar inspiratiebron was voor  het hoofdpersonage Minnie. “Maar ik heb dat antwoord nu al zo vaak gegeven dat ik niet meer weet of dat nu écht zo was of dat ik er zelf in ben gaan geloven”.

Schrijven is, zo blijkt uit dit gesprek, de balans vinden tussen fictie en werkelijkheid in een roman, maar ook in het eigen leven van de schrijver.”